ค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา TEACHERS, WORK LIFE QUALITY IN PHRA NAKHON SI AYUTTHAYA PROVINCE

Transcription

1 ค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา TEACHERS, WORK LIFE QUALITY IN PHRA NAKHON SI AYUTTHAYA PROVINCE 1) 1) ส นทร พร อ าพลพร 1) ภ เษก จ นทร เอ ยม 1) อรสา โกศลาน นทก ล Soontareeporn Umpolporn 1) Pisake Jun-eam 1) Orasa Kosalanantakul บทค ดย อ การว จ ยเร องค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยาม ว ตถ ประสงค เพ อศ กษา ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา และเพ อ เปร ยบเท ยบ ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนกเป น 2 เขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยนแบ งเป น 3 ขนาด ค อ โรงเร ยนขนาดเล ก โรงเร ยนขนาด กลาง และโรงเร ยนขนาดใหญ และประสบการณ การท างาน กล มต วอย างท ใช ในการว จ ยคร งน ได แก ข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ านวน 371 คน เคร องม อท ใช ในการว จ ย ค อ แบบสอบถาม ม ล กษณะเป นแบบเล อกตอบ (Check List) และแบบมาตราส วนประมาณค า (Rating Scale) แบ งออกเป น 5 ระด บ ตามว ธ ของล เค ร ท (Likert Scales) โดยผ ว จ ยสร างข นบนพ นฐาน แนวความค ดของ Best ม ค าความเช อม นเท าก บ 0.97 สถ ต ท ใช ในการว เคราะห ข อม ล ได แก ค าความถ ค าร อยละ ค าเฉล ย ค าส วนเบ ยงเบนมาตรฐาน สถ ต การทดสอบค าท (t-test) สถ ต การทดสอบค าเอฟ (Ftest) และเม อพบความแตกต าง ได ทดสอบความแตกต างของค าเฉล ยเป นรายค ด วยว ธ การของเชฟเฟ (Scheffe s Test) ผลการว จ ยพบว า 1. ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา 8 ด าน ค อ ค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรม ส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย การพ ฒนา ความสามารถของบ คคล ความก าวหน าและม นคงในงาน บ รณาการทางส งคม ระเบ ยบข อบ งค บใน การปฏ บ ต งาน ความสมด ลระหว างช ว ตก บการท างาน และการปฏ บ ต งานในส งคม ท งโดยรวม และรายด านท กด าน อย ในระด บส ง 1) หล กส ตรคร ศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาการบร หารการศ กษา บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยราชภ ฏวไลยองลงกรณ ในพระบรมราช ปถ มภ

2 เปร ยบเท ยบระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนกตามเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างาน ด งน 2.1 ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามเขตพ นท การศ กษา ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 โดยข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 2 ม ระด บค ณภาพช ว ตการท างานส งกว าข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามขนาดของโรงเร ยน ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 ยกเว นด านส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย แตกต างอย างไม ม น ยส าค ญ 2.3 ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามประสบการณ การท างาน ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 ยกเว นด านระเบ ยบข อบ งค บในการปฏ บ ต งาน แตกต างอย างไม ม น ยส าค ญ ABSTRACT The purposes of this study were : to study the work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province, and to compare the work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province by educational service area, school size and working experience. The sample groups that were used in this study were 371 teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province. The instrument used for data collection was a 5 point Likert Scales and a check list questionnaire. The reliability level was The statistics used for data analyses were frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test, F-test and Scheffe s Test. The results of the study were as follows: 1. The work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province as a whole was at a high level considering each of the 8 individual aspects, The eight aspects were: adequate and fair compensation, safe and healthy environment, development of human

3 107 capacities, growth and security, social integration, constitutionalism, total life space and the social relevance. 2. The comparisons of work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province by educational service area, school size and working experience showed the revealed as follows: 2.1 The work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province as separated by the educational service area as a whole as well as and individual aspects showed significantly different at a.05 level of possession. The work life quality of the teachers in the educational institutes under the jurisdiction of Ayutthaya office of educational service area office 2 were at a higher level than of the teachers in the educational institutes under the jurisdiction of Ayutthaya office of educational service area office The work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province separated by the school size as a whole and individual aspects were significant different at a.05 level of possession, except for the safe and healthy environment aspects that they were not significantly different. 2.3 The work life quality of the teachers in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province separated by the work experience as a whole and individual aspects were significantly different at.05 level of possession except for the constitutionalism aspects that they were not significantly different. ความส าค ญของป ญหา ค ณภาพช ว ตการท างาน (Quality of Work Life) เป นเร องท ร จ กก นโดยท วไป จากสภาพ ป จจ บ น ส งคมไทยท ม การเปล ยนแปลงท งในด านการเม อง เศรษฐก จ ส งคมและว ฒนธรรมจ งเป น เหต ให ว ถ ช ว ตของคนไทยต องเปล ยนไป ผลกระทบจากการเปล ยนแปลงท าให การด ารงช ว ตของ บ คคลได ร บผลกระทบในด านบทบาทหน าท และค ณภาพช ว ตการท างานมากข น การปร บปร งและ พ ฒนาค ณภาพช ว ตการท างานเป นว ธ หน งในการพ ฒนาองค กร ซ งถ อว า บ คลากรท ปฏ บ ต งานม ความส าค ญอย างย งในองค กร และเป นป จจ ยท ส าค ญ ท จะท าให องค กรประสบผลส าเร จตาม ว ตถ ประสงค ท ก าหนดไว ด งน นการปฏ บ ต งานของบ คลากรภาคร ฐ หากบ คลากรม ค ณภาพช ว ตการ ท างานท ด จะส งผลต อการปฏ บ ต งานทางด านประส ทธ ภาพ และประส ทธ ผลแก องค กรต อไป ในทางตรงข าม หากบ คลากรไม ม ค ณภาพช ว ตการท างานท ด จะท าให บ คคลเหล าน นขาดความ

4 108 กระต อร อร นในการท างาน ท าให การท างานไม ม ประส ทธ ภาพ เป นเหต ให เก ดความ เส ยหายต อองค กรได (น ตยา เมฆศร พงษ, 2549 : 1) น บว า ค ณภาพช ว ตการท างาน เป นส งจ งใจท ส าค ญ ท ท าให บ คลากรสามารถปฏ บ ต งานได อย างม ประส ทธ ภาพ ท าให เก ดประส ทธ ผลแก องค กร น น ๆ นอกจากน ค ณภาพช ว ตการท างาน ย งรวมถ งความส ขใจ และความพ งพอใจในการ ท างานของบ คลากรท ปฏ บ ต งานอย ในองค กร บ คคลท ม ค ณภาพช ว ตการท างานท ด ย อมม ความ ผ กพ น เส ยสละ และท มเทท งแรงกายแรงใจให แก การท างาน อ กท งการได แสดงความค ดเห น ตลอดจน การม ส วนร วมในการก าหนดแนวทางในการปฏ บ ต งาน จะท าให บ คคลน น ๆ ม ความ ภาคภ ม ใจท ได เป นส วนหน งขององค กร Smith, 1981 ; Zhan, 1992 (อ างถ งในบานช น ทาจ นทร, 2548 : 2) ส วน มาตรฐานในการก าหนดค ณภาพช ว ตการท างาน (Quality of Work Life Indicator) จะพ จารณาจาก การให ส งตอบแทนท เหมาะสมและย ต ธรรม ส งแวดล อมท ปลอดภ ยและส งเสร ม ส ขภาพ ม โอกาส พ ฒนาข ดความสามารถของตนเอง ม ความก าวหน าและความม นคงในงาน ม การ ท างานร วมก นและ ส มพ นธภาพท ด ม ส ทธ ส วนบ คคล ม การด าเน นช ว ตท เหมาะสม โดยม ความสมด ล ระหว างช ว ตการท างานและช ว ตส วนต ว ตลอดจนก จกรรมการท างานเป นไปในล กษณะท ม ประโยชน ต อตนเองและส งคม Richard E. Walton, 1973 (อ างถ งในบานช น ทาจ นทร, 2548 : 2) การบร หารงานบ คคลของโรงเร ยนเป นบทบาทท ส าค ญในการพ ฒนาคร ให เป นผ ม ศ กยภาพ และได ร บการพ ฒนาอย างต อเน อง เพ อให คร ม ขว ญก าล งใจท ด ม ความต งใจท จะปฏ บ ต หน าท ในความร บผ ดชอบของตนเองให เต มความสามารถ สภาพแวดล อมการท างานก เป นส วนหน ง ท ม ผลต อ ประส ทธ ภาพการท างาน ด งท มย ร สาร บ ตร (2532 : 1 อ างถ งในกมลวรรณ อย ขว ญ, 2547 : 2) ได กล าวไว ว า คร ท ปฏ บ ต งานในสภาพแวดล อมท ม ผลกระทบกระเท อนต อส ขภาพจ ต เช น ขาดความปลอดภ ย ขาดความสะดวกสบาย การต ดต อส อสารไม สะดวกย อมส งผลให ประส ทธ ภาพการท างานลดลง ซ งเป นเร องไม พ งปรารถนา ท งน ผ ว จ ยได ท าการศ กษาแตกต างออกไป โดยผ ว จ ยม ความสนใจท จะศ กษา ค ณภาพช ว ต การท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา ว าในป จจ บ นม ค ณภาพช ว ตการท างานอย ใน ระด บใด และเปร ยบเท ยบระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนกตามเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างาน กล มต วอย างเป น ข าราชการคร หร อผ ท ปฏ บ ต การสอนในโรงเร ยน หร อสถานศ กษาของร ฐบาล ส งก ดส าน กงาน เขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 และ เขต 2 ในป การศ กษา 2551 ผลท ได จากการศ กษาค นคว าในคร งน นอกจากจะท าให ผ ท ศ กษาได ทราบถ งระด บ ค ณภาพ ช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยาแล ว หากกรมสาม ญศ กษา หร อ หน วยงานต าง ๆ ท เก ยวข อง รวมท งผ บร หารและผ อ านวยการโรงเร ยน ได ทราบถ งความค ดเห น

5 109 ของข าราชการคร ท ม ต อการปฏ บ ต งาน หร อทราบถ งระด บค ณภาพช ว ตการท างานของ ข าราชการคร ในด านต าง ๆ แล ว จะได น าไปใช เป นแนวทางในการพ ฒนา จ ดหล กส ตร การ ฝ กอบรม วางแผน ส งเสร ม สน บสน น เพ อพ ฒนาค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ให ด ข น ซ งจะท าให คร ม ขว ญและก าล งใจในการปฏ บ ต งาน ท าให การท างานของคร ม ประส ทธ ภาพและ ประส ทธ ผลส งข น อ นจะส งผลต อค ณภาพของผ เร ยน และความเจร ญก าวหน าและม นคงของ ประเทศชาต ต อไป ค าส าค ญ ค ณภาพช ว ตการท างาน โจทย ว จ ย/ป ญหาว จ ย ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา แตกต างก น ตามเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างานหร อไม อย างไร ว ตถ ประสงค การว จ ย 1. เพ อศ กษาระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา 2. เพ อเปร ยบเท ยบระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนกตามเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างาน ว ธ ด าเน นการว จ ย 1. ประชากรและกล มต วอย าง ประชากร ท ใช ในการว จ ยคร งน ได แก ข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา ซ งปฏ บ ต การสอนในป การศ กษา 2551 รวมท งส น 5,071 คน(ศ นย ปฏ บ ต การ ส าน กงานคณะกรรมการการศ กษาข นพ นฐาน, 2551) จากโรงเร ยน จ านวน 401 โรงเร ยน แบ งออกเป น ข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต และ เขต 2 2. ขนาดกล มต วอย าง ก าหนดขนาดกล มต วอย างท ใช ในการว จ ยคร งน ได แก ข าราชการคร จ งหว ดพระนคร ศร อย ธยา ซ งปฏ บ ต การสอน ในป การศ กษา 2551 รวมท งส น 371 คน ซ งได มาโดยใช ส ตรการ ค านวณหาขนาดท เหมาะสมของกล มต วอย างของ Taro Yamane (อ างถ งในประคอง กรรณส ต, 2538 : 10-11) = 371 คน

6 เคร องม อท ใช ในการว จ ย เคร องม อท ใช ในการว จ ยคร งน เป นแบบสอบถามท ผ ว จ ย สร างข นเองแบ งออกเป น 2 ตอน ค อ ตอนท 1 เป นแบบสอบถามเก ยวก บ ข อม ลท วไปของ โรงเร ยน ท ผ ตอบแบบสอบถามปฏ บ ต การสอนอย ม ล กษณะเป นแบบเล อกตอบ (Check List) เก ยวก บเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างาน ตอนท 2 เป นแบบสอบถามเก ยวก บ ระด บค ณภาพช ว ตการท างาน ซ งแบ งออกเป น 8 ด าน ค อ (1) ค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรม (2) ส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย (3) การพ ฒนาความสามารถของบ คคล (4) ความก าวหน าและม นคงในงาน (5) บ รณาการทางส งคม (6) ระเบ ยบข อบ งค บในการปฏ บ ต งาน (7) ความสมด ลระหว างช ว ตก บการท างาน (8) การปฏ บ ต งานในส งคม 4. การเก บรวบรวมข อม ล การเก บรวบรวมข อม ลคร งน ด าเน นการโดย ผ ว จ ยได ขอหน งส อเพ อขออน ญาต และขอความอน เคราะห ในการเก บรวบรวมข อม ล จากบ ณฑ ตว ทยาล ย ถ งผ อ านวยการส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 และ เขต 2 และผ อ านวยการโรงเร ยน ส งแบบสอบถามไปย งกล มต วอย าง จ านวน 371 ฉบ บ แล ว ประสานงาน ขอร บแบบสอบถามค น หล งจากส งแบบสอบถามไปแล ว 1 ส ปดาห โดยผ ว จ ย เด นทางไปเก บแบบสอบถามค นด วยตนเอง ปรากฏว า ได แบบสอบถามกล บค นมา จ านวนท งส น 371 ฉบ บ ค ดเป นร อยละ การว เคราะห ข อม ลผ ว จ ยท าการว เคราะห ข อม ล โดยใช เคร องคอมพ วเตอร โปรแกรมส าเร จร ป SPSS for Window เพ อหาค าทางสถ ต และใช ค าสถ ต ในการว เคราะห ด งน 5.1 ค าสถ ต พ นฐาน ได แก ค าความถ ค าร อยละ (Percentage) ค าเฉล ย (Arithmetic Mean) และค าส วนเบ ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 5.2 สถ ต ท ใช ทดสอบสมม ต ฐาน ระหว างคะแนนเฉล ยของกล มต วอย าง 2 กล ม ต วอย าง โดยใช สถ ต การทดสอบค าท (t-test) ส าหร บกล มต วอย างท เป นอ สระต อก น (Independent Samples) 5.3 สถ ต ท ใช ทดสอบสมม ต ฐาน ระหว างคะแนนเฉล ยของกล มต วอย าง 3 กล ม ต วอย าง โดยใช สถ ต การทดสอบค าเอฟ (F-test) เม อพบความแตกต าง ได ทดสอบความแตกต างของ ค าเฉล ยเป นรายค ด วยว ธ การของเชฟเฟ (Scheffe s Test)

7 111 ผลการว จ ย 1. ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา 8 ด าน ค อ ค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรม ส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย การพ ฒนา ความสามารถของบ คคล ความก าวหน าและม นคงในงาน บ รณาการทางส งคม ระเบ ยบข อบ งค บใน การปฏ บ ต งาน ความสมด ลระหว างช ว ตก บการท างาน และการปฏ บ ต งานในส งคม ท งโดยรวม และรายด านท กด าน อย ในระด บส ง 2. เปร ยบเท ยบระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนกตามเขตพ นท การศ กษา ขนาดของโรงเร ยน และประสบการณ การท างาน ด งน 2.1 ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามเขตพ นท การศ กษา ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 โดยข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 2 ม ระด บค ณภาพช ว ตการท างานส งกว าข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามขนาดของโรงเร ยน ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 ยกเว นด านส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย แตกต างอย างไม ม น ยส าค ญ 2.3 ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา จ าแนก ตามประสบการณ การท างาน ท งโดยรวมและรายด านท กด าน แตกต างก นอย างม น ยส าค ญทางสถ ต ท ระด บ.05 ยกเว นด านระเบ ยบข อบ งค บในการปฏ บ ต งาน แตกต างอย างไม ม น ยส าค ญ อภ ปรายผล จากการว เคราะห ข อม ลเก ยวก บ ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ด พระนครศร อย ธยา สาระส าค ญอภ ปรายได ด งน 1.จากการศ กษาระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร - อย ธยา 8 ด าน โดยรวมและรายด านท กด าน อย ในระด บส ง เม อพ จารณาเป นรายด านพบว า ด านท ม ค าเฉล ยส ง เป นล าด บแรก ได แก ส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย อย ในระด บส ง รองลงมา ได แก บ รณาการทางส งคม อย ในระด บส ง และล าด บส ดท าย ได แก ค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรม อย ในระด บส ง ซ งท งน ผลการศ กษาโดยรวมท พบว าอย ในระด บส งน น สอดคล องก บงานว จ ยของ กมลวรรณ อย ขว ญ (2547 : ก-ข) ท พบว า ค ณภาพช ว ตการท างานของคร

8 112 โรงเร ยนเอกชน จ งหว ดพระนครศร อย ธยา โดยภาพรวม อย ในระด บด และสอดคล อง ก บงานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร (2549 : ข) ท พบว า ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการ คร ในสถานศ กษาส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร - อย ธยา เขต 1 โดยรวมอย ใน ระด บมาก เม อพ จารณา ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร จ งหว ดพระนครศร อย ธยา เป นรายด าน 8 ด าน พบว า (1) ด านค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรม โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจเป น เพราะค าตอบแทนท ข าราชการคร ส วนใหญ ได ร บน น เพ ยงพอส าหร บใช จ ายในการด ารงช พ ซ ง สอดคล องก บงานว จ ยของ ถว ล มาสาซ าย (2547 : ข) ท พบว า โดยรวมอย ในระด บด และ สอดคล องก บแนวค ดของ บ ญเจ อ วงษ เกษม (2530 : อ างถ งใน กมลวรรณ อย ขว ญ, 2547 : 92) ท กล าวว า ความเป นธรรมในการท างานน น เป นส งส าค ญต อค ณภาพช ว ต เน องจากบ คคลท ม ค ณภาพช ว ตการท างาน จะต องได ร บรางว ลตอบแทนจากการท างานอย างเหมาะสม (2) ด านส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจ เป นเพราะข าราชการคร ส วนใหญ ม ความสะดวกสบายในการเด นทางไปปฏ บ ต ราชการ ซ ง สอดคล องก บงานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร (2549 : 114) ท พบว า ระด บค ณภาพช ว ตการท างาน ของข าราชการคร ในสถานศ กษาส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 ด าน ส งแวดล อมท ถ กส ขล กษณะและปลอดภ ย โดยรวม อย ในระด บมาก (3) ด านการพ ฒนาความสามารถของบ คคล โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจเป นเพราะ ข าราชการคร ส วนใหญ ได ร บโอกาสให ปฏ บ ต งานตามสาขาว ชาท ได ร บการศ กษาอบรมมา และได ร บ โอกาสในการพ ฒนาความร ความสามารถ ซ งท งน สอดคล องก บแนวค ดของ แพรทซ เนอร และร สเซล (Pratzner & Russell, 1984) ท กล าวว า การจะท างานให ได ประส ทธ ผลส ง คนงาน และผ จ ดการไม เพ ยง แค ต องการท กษะพ นฐานท ด และความช านาญงานทางเทคน ค (4) ด านความก าวหน าและม นคงในงาน โดยรวมอย ในระด บส ง ท งน อาจเป นเพราะ ข าราชการคร ส วนใหญ ม ความภาคภ ม ใจในการปฏ บ ต หน าท ซ งสอดคล องก บงานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร (2549 : 115) ท พบว า ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ในสถานศ กษา ส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 ด านความก าวหน าและม นคงในงาน โดยรวมอย ในระด บมาก (5) ด านบ รณาการทางส งคม โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจเป นเพราะข าราชการคร ส วนใหญ ม ความ เป นม ตรต อก นและต างก ม ส วนร วมและร บผ ดชอบในความก าวหน าของโรงเร ยน ซ ง สอดคล องก บแนวค ดของ สโตคส (Stokes, 1978) ท กล าวว า จากการท เศรษฐก จม การ

9 113 เต บโตอย างช า ๆ และราคาของพล งงานและทร พยากรท ส งข น การแก ป ญหาในเร อง เหล าน อาจจะท าได โดยการรวมต วก นของคนงาน ในการจ ดการและแสดงความเป นเจ าของร วมก น (6) ด านระเบ ยบข อบ งค บในการปฏ บ ต งาน โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจเป น เพราะโรงเร ยนส วนใหญ ม การประช มก าหนดแนวทางและระเบ ยบปฏ บ ต ท เหมาะสมเป นประจ า ประกอบก บข าราชการคร ส วนใหญ ม ความอ สระในการแสดงความค ดเห น ซ งสอดคล องก บ งานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร (2549 : 116) ท พบว า ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของ ข าราชการคร ในสถานศ กษาส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 ด าน ระเบ ยบข อบ งค บในการปฏ บ ต งาน โดยรวมอย ในระด บมาก (7) ด านความสมด ลระหว างช ว ตก บการท างาน โดยรวม อย ในระด บส ง ท งน อาจเป น เพราะข าราชการคร ส วนใหญ ได ร บการสน บสน นจากครอบคร วในการปฏ บ ต งาน และม ความส ข ก บการปฏ บ ต งานในโรงเร ยน ซ งสอดคล องก บงานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร(2549 : 116) ท พบว า ระด บค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ในสถานศ กษาส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 ด านความสมด ลระหว างช ว ตก บการท างาน โดยรวมอย ใน ระด บมาก (8) ด านการปฏ บ ต งานในส งคม โดยรวมอย ในระด บส ง ท งน อาจเพราะข าราชการคร ส วนใหญ ม การต ดต อประสานงานก บผ ปกครองน กเร ยนอย างสม าเสมอ และม ผลการปฏ บ ต งานเป นท ยอมร บของช มชนและหน วยงานอ น ๆ ท เก ยวข อง ซ งสอดคล องก บงานว จ ยของ ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร (2549 : 117) ด านการปฏ บ ต งานในส งคม โดยรวมอย ในระด บมาก เม อพ จารณา พบว าระด บค ณภาพ ช ว ตการท างานของข าราชการคร ในส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1 โดยรวมอย ในระด บส ง ข อเสนอแนะ จากการศ กษาว จ ยค ณภาพช ว ตการท างานของคร โรงเร ยนเอกชนจ งหว ดพระนครศร อย ธยา คร งน ม ข อเสนอแนะต อผ เก ยวข อง ด งน 1. ผ บร หารระด บส ง ผ อ านวยการโรงเร ยน หร อหน วยงานท เก ยวข อง ควรให ความส าค ญ ต อค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร หร อผ ท ปฏ บ ต การสอนในโรงเร ยนเพ มข น โดยในด าน ท คร ม ระด บค ณภาพช ว ตการท างานท ส งอย แล ว ควรคงสภาพไว ส วนด านท อย ในระด บต า หร อ ปานกลาง ควรหาทางปร บปร งแก ไขให ส งข น 2. ผ บร หารระด บส ง ผ อ านวยการโรงเร ยน หร อหน วยงานท เก ยวข อง ควรม การก าหนด หล กส ตร การฝ ก อบรมด านการบร หารงานบ คคลของโรงเร ยน โดยจ ดสว สด การต าง ๆ ให สอดคล อง ก บสภาพเศรษฐก จในป จจ บ น ควรเป ดโอกาสให คร ได ไปศ กษา ด งาน หร อเข าร บ

10 114 สอดคล องก บสภาพเศรษฐก จในป จจ บ น ควรเป ดโอกาสให คร ได ไปศ กษา ด งาน หร อเข า ร บ การอบรม ส มมนา และม การสน บสน นท นในการศ กษาต อแก คร ท งน เพ อท คร จะได น าความร กล บมาพ ฒนาโรงเร ยนให ม ประส ทธ ภาพย งข น ข อเสนอแนะส าหร บงานว จ ยคร งต อไป ควรศ กษาว จ ยค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ในจ งหว ดอ น หร อในส งก ดอ น เพ อ จะได ทราบถ งระด บค ณภาพช ว ตการท างานได อย างช ดเจนย งข น 1. ควรศ กษาต วแปรอ นท คาดว าน าจะม ความส มพ นธ หร อส งผลต อค ณภาพช ว ตการท างาน เช น ความเคร ยด ค าน ยม ล กษณะงานท ปฏ บ ต เป นต น 2. ควรศ กษาว จ ยหาแนวทางในการก าหนดนโยบาย การวางแผน การพ ฒนาหร อส งเสร ม ค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร โดยเฉพาะในด านค าตอบแทนท เหมาะสมและเป นธรรมควร ให ม ความสอดคล องก บสภาพเศรษฐก จในป จจ บ นโดยค าน งถ งความเท าเท ยมของเง นเด อนและ สว สด การต างๆ ท ข าราชการคร ได ร บเม อเท ยบเค ยงก บอาช พราชการอ นๆ และควรม ความเป นธรรม ใน การพ จารณาความด ความชอบประจ าป รวมท งในการเล อนข น เง นเด อน ต าแหน ง เป นต น ท งน เพ อ จะได ทราบถ งระด บค ณภาพช ว ตการท างานได อย างช ดเจนย งข นสามารถท จะน าผลการว จ ยมาอธ บายได อย างกว างขวาง เพ อท จะได เป นประโยชน ในการจ ดการช วยเหล อ หร อพ ฒนา ค ณภาพช ว ตการท างาน ของข าราชการคร ต อไป บรรณาน กรม กมลวรรณ อย ขว ญ การศ กษาค ณภาพช ว ตการท างานของคร โรงเร ยนเอกชน จ งหว ด พระนครศร อย ธยา. ว ทยาน พนธ คร ศาสตรมหาบ ณฑ ต มหาว ทยาล ยราชภ ฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราช ปถ มภ. ค ณาว ฒ เดชเสถ ยร ค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ในสถานศ กษา ส งก ดส าน ก- งานเขตพ นท การศ กษาพระนครศร อย ธยา เขต 1. ว ทยาน พนธ คร ศาสตรมหาบ ณฑ ต มหาว ทยาล ยราชภ ฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราช ปถ มภ. น ตยา เมฆศร พงษ ค ณภาพช ว ตการท างานของข าราชการคร ในว ทยาล ยเกษตรและเทคโนโลย เขตภาคกลาง. ว ทยาน พนธ บร หารธ รก จมหาบ ณฑ ต มหาว ทยาล ยราชภ ฏเทพสตร. ประคอง กรรณส ต สถ ต เพ อการว จ ยทางพฤต กรรมศาสตร. กร งเทพฯ : จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย.

11 115 Pratzner, Frank C. & Russell, Jill Frymier The Changing Workplace : Implications of Quality of Work Life Developments for Vocational Education. Research and Development Series No. 249 [Online]. Available: 34/6a/ba.pdf (2008, June 14). Stokes, Bruce Worker Participation : Productivity and the Quality of Work Life [Online]. Available: 38/6f/49.pdf (2008, June 14).